24 juni 2012

Groenland


Groenland (in het Groenlands: Kalaallit Nunaat) is een provincie van Denemarken en het grootste eiland ter wereld, 2½ keer zo groot als het tweede grootste eiland ter wereld, Nieuw-Guinea. Met een oppervlakte van 2.187.700 km2 is Groenland daarmee ongeveer 50x zo groot als Nederland. Groenland ligt in de noordelijke Atlantische Oceaan en grenst in het noorden aan de Noordelijke IJszee en het Robesonkanaal, in het oosten aan de Straat Denemarken en de Groenlandzee, in het zuiden aan de Atlantische Oceaan en in het westen aan de Straat Davis en de Baffinbaai.
Groenland behoort geografisch gezien tot het Noord-Amerikaanse continent en heeft het oudste landschap ter wereld; het is tot 3,7 miljard jaar oud! Het Canadese Ellesmere Island ligt maar op 26 km afstand, IJsland op 220 km en Noorwegen op ca. 1500 km. De afstand van het noorden naar het zuiden bedraagt bijna 2700 km en dat is ongeveer net zo ver als de afstand Amsterdam-Athene in Griekenland. De afstand van het oosten naar het westen bedraagt iets meer dan 1000 km. Groenland is het meest noordelijke land ter wereld. Het eilandje Oodaap is het meest noordelijke stukje land ter wereld.
Ongeveer 2 miljoen km² (ca. 82%) van Groenland is bedekt met een pak landijs van gemiddeld 1600 meter dik en er zijn zelfs stukken die meer dan 3.000 meter dik zijn. De oppervlakte van deze enorme ijsvlakte is net zo groot als de oppervlakte van Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje samen. Alleen een toendragebied in het noorden (Pearyland) en een 250 km brede kuststrook zijn ijsvrij. Door het gewicht van het ijs is de bodem van het binnenland op sommige plaatsen gezakt tot 360 meter onder zeeniveau.
De kust kenmerkt zich door steile bergen waarvan de Gunnbjørn Fjeld de hoogste is (3700 meter) en door de vele fjorden die tot 300 km (de Scoresbysund) landinwaarts reiken. Door deze fjorden is de Groenlandse kustlijn bijna 40.000 km lang! Voor de kust liggen vele eilanden waarvan Disko, dat ten westen van Groenland ligt, het grootste is met ca. 8600 km².
Het landijs op Groenland is verdeeld in een noord- en zuidkap en kan gezien worden als een soort gletsjer. Het binnenste ijs van de ijskap wordt firnijs genoemd. Firnijs ontstaat door het smelten en opvriezen van sneeuw. Aan de rand van het landijs bevinden zich gletsjertongen die in de zee afdalen. De snelheid waarmee dat gebeurt hangt onder andere af van de temperatuur, de ondergrond en de druk van het firnijs. Bij Ilulissat ligt de snelste gletsjer die ca. 30 meter per dag de zee in schuift over een breedte van ca. acht kilometer. De brokken ijs die in de zee schuiven worden de beruchte ijsbergen. Een daarvan werd de Titanic fataal. Deze ijsbergen kunnen wel 100 meter boven het water uitsteken. Onder water bevindt zich het grootste gedeelte van de ijsberg, 6/10 tot 9/10 deel. Door de bevriezing van de zeespiegel ontstaat in het noorden en noordoosten het zee- ijs, ook wel pakijs genoemd als het aan alle kanten vast en onbeweeglijk ligt. Tot nu toe is het geen enkel schip gelukt om helemaal om Groenland heen te varen.